قبل از بیان مطلب باید بگویم مفهوم Level Zero اینجا شرح داده شده و منظورم از Macro Errors خطاهایی در صدا هست که در کاملا مشخص و قابل درک برای هر شنونده ای هست و خیلی راحت این خطاها توسط هر شنونده ای در هر سطحی درک میشود.
مثلا به هم خوردن Tonal Balance صدا که میتونه به شکل های مختلفی از جمله Brightness (منظور از Brightness افزایش بیش از حد فرکانسهای بالای صداست) باشه یک خطای ماکرو بحساب میاد و یا Dymanic Compression که بصورت فورواردنس حس میشه یک خطای ماکرو بحساب میاد و یا Lean بودن یک صدا یک خطای ماکرو هست و هر شنونده ای حتی در لحظات اولیه شنیدن میتونه بفهمه که صدا خطا داره.
اگر یادتون باشه تو مبحث ویتوس گفتم ماکرو صدا خیلی ربطی به کامپوننت ها نداره و باید با Matching و تیون شاخص های ماکرو رو درست کرد و حتی کامپوننت های ارزان و غیر مینیمال هم که صدای خوبی ندارند اگر درست Setup و Match بشوند در ماکرو خطایی مشهود ندارند.
شاید به جرات بتونم بگم 90 درصد اظهار نظرات Audiophile ها در ایران و حتی در انجمن های معروف دنیا در مورد بد بودن صدای یک سیستم و یا کامپوننت به عدم درک Audiophile ها به این موضوع برمیگرده که خطاهای ماکرو در 90 درصد مواقع به کامپوننت برنمیگرده و مشکل از جای دیگه هست.
حتی من دیدم برخی از Reviewer ها هم چنین مشکلی دارند و طوری در مورد یک کامپوننت مینویسند که کاملا مشهود هست اون خطا به کامپوننت برنمیگرده بلکه به چیزهای دیگه برمیگرده.
تو ایران بخاطر شرایط نامناسب دمو این خطاهای ماکرو باعث میشن کاربران هم دید غلطی نسبت به کامپوننت ها پیدا کنند و هم بیهوده پول هاشون رو دور بریزند و سیستم ارتقاء بدهند. این وسط فقط فروشندگان هستند که از این ارتقاهای غلط سود میبرند و متاسفانه من دیدم که خیلی از همین فروشندگان وقتی پا تو خونه کسی میگذارند و صدای سیستم مشتری رو میشنوند سعی میکنند طرف رو قانع کنند که این خطاهای ماکرو که در صدا هست به یکی از کامپوننت ها برمیگرده و طرف رو تشویق میکنند که بیاد ازشون یک کامپوننت گران تر بخره تا مشکل حل بشه.
این چرخه معیوب ارتقا ادامه داره تا زمانی که کاربر بیچاره به خودش بیاد و نتیجه بگیره این 100 میلیونی که به باد داده نه تنها مشکل رو حل نکرده بلکه اگر هرچقدر دیگه هم خرج کنه مشکل حل نمیشه.
بگذارید خیالتون رو راحت کنم، هیچ فروشنده ای در ایران و در دنیا از اینکه شما سیستم ارتقا ندید خوشحال نمیشه و هیچ فروشنده ای در ایران سطح درک و تجربه شنیداریش به Level1B نمیرسه که بتونه با شنیدن صدا مشکل رو پیدا کنه و تنها راه حل مشکل اینه که خود شما درک درستی از صدا و مشکلات صدای سیستمتون پیدا کنید.
بجای اعتمادبه فروشندگان بهتره به خودتون اتکا کنید و اجازه ندید تا مشکل دقیقا مشخص و حل نشد پولی برای ارتقا بپردازید.
بنظر من کتاب جیم اسمیت و کتاب رابرت هارلی خیلی منابع خوبی برای کسانی که تازه شروع میکنند هست و البته اینترنت هم مطالب زیادی برای درست Setup کردن یک سیستم داره و باید خودتون دست به کار بشید.
اما به چند مورد بد نیست اشاره کنم:
مکان بلندگو یکی از مهمترین پارامترهایی است که میتونه تاثیر خیلی خیلی زیادی روی داینامیک، Smoothness و Openness صدا بگذاره و خیلی جالبه بدونید در دو نقطه متفاوت صدا خیلی با هم فرق داشت. در یک نقطه صدا با Sharpness زیاد و حالتی Lean پخش میشد و در نقطه ای دیگر با Dynamic راحت و بشکلی Bloomy که اگر یک پرده این جلو بود تو حالت اول شنونده فکر میکرد داره به ترانزیستور گوش میده و در حالت دوم به یک لامپ و تفاوت صدا خیلی بیشتر از حد تصور بود.
جالبه شنونده ای که سیستم رو تو یک نقطه نامناسب بلندگو شنیده بود داشت در مورد کامپوننت هاش چنین نظراتی میداد:
بنظر من سورس من (یک سورس معمولی چینی) خیلی فرقی با dCS نداره و بلندگوهایم (یک بلندگویی که من با صداش واقعا مشکل دارم) هم بنظر فرقی با ویلسون 7 ندارند و …
من وقتی نظرات این شکلی شنوندگان Level Zero رو میشنوم سردرد میگیرم ، سردرد بخاطر اینکه واقعا راهی نیست که بهشون گفت لطفا وقتی تجربه کافی نداری همینجوری اظهار نظر نکن.
شنونده Level Zero وقتی از صدایی خوشش نمیاد باید بگه من از صدا خوشم نیومد و نمیدونم دلیل بد بودن صدا چی بود، همین و نه بیشتر . اما متاسفانه تو ایران ما چنین وضعیتی نداریم و همه Level Zero ای ها خیلی راحت در مورد کامپوننت ها اظهار نظراتی میکنند که واقعا اون نظرات هیچ ربطی به اون کامپوننت ها نداره.
مثال دیگه سرد بودن یک آمپلی فایر و از برق جدا بودن اون هست، یک آمپلی فایری که از برق جدا میشه حداقل سه روز باید به برق وصل باشه و کار کنه تا به یک حالت پایدار برسه (البته قبلش هم باید Break-in شده باشه) و خیلی راحت صدای اون در لحظه به برق وصل شدن صدای خوبی نخواهد بود، هم ممکنه کمی خطای ریتم داشته باشه، هم دینامیک صدا گرفته و خراب باشه و هم اون Richness رو نداشته باشه اما خیلی راحت میبینیم یکی دستگاه سرد رو به برق میزنه و با آمپلی فایر خودش مقایسه میکنه و میگه سیستم من صدای بهتری داره و این نظر رو خیلی با اعتماد بنفس بیان میکنه.
خیلی از نظرات خنده دار تو ایران در مورد بلندگوها به آکوستیک و مکان بلندگو برمیگرده و خیلی از اظهار نظرات در مورد آمپلی فایر ها به Break-in نشدن، درست Setup نشدن، وجود لوپ گراند و برق سیستم برمیگرده و همین مشکلات باعث میشه کاربران نه درک درستی از ارزش کامپوننت ها داشته باشند و نه در مسیری درست سیستم ارتقا بدهند.
مثلا کابل کربنی van den hul یکی از کابل های فوق العاده ای هست که خیلی از کاربران نظراتشون در موردش خیلی مثبت نیست و دلیلش اینه کابل کربنی مثل لامپ ها توان جریان دهی راحت و خطی کمی داره و باید حتما بین دو کامپوننتی قرار بگیره که جریان زیادی ازش کشیده نشه (مثل Audio Note که امپدانس ورودی بالایی داره) و اگر شما این کابل رو در سیستمی Match نکنید طبیعتا نتیجه خوبی نخواهید گرفت اما نتیجه نگرفتن در سیستم غیر سازگار از ارزشهای کابل کربنی کم نمیکنه.
اما چیز جالبی که باید در موردش بنویسم و اصلا باعث شد چنین مطلبی رو بنویسم صدای ویتوس بود.
من قبلا تو یک انجمنی خوندم یکی گفته بود ویتوس رو با آمپلی فایر دیگری عوض کرده چون صدای ویتوس کمی Bright بود و مایک هم وقتی ویتوس رو با سورس Electrocompaniet تو نمایشگاه شنیده گفت کمی صدا Bright و harsh بود اما وقتی مایک ویتوس رو با سورس خودش شنید گفت صدا organic و خوب بود.
دوستانی که ویتوس رو با dCS شنیدند معتقد بودند کمی صدای ویتوس Bright هست با Sharpness زیاد و برخی این شاخص رو به خارما ربط دادند و برخی به ویتوس که همه این نظرات غلط بود.
من کمی با مکان بلندگو بازی کرده بودم اما با اومدن مکس و الگزاندریا مشخص شد این مساله در صدای سیستم به ویتوس و dCS برمیگرده که کمی نگران شدم. من میدونستم نباید چنین مشکلی باشه اما کمی هم نگران بودم نکنه بخشی از مدار داخلی مشکل داشته باشه، اگر یادتون باشه تو تحلیل ای که هری پرسون از Phonostage ASR نوشته بود گفته بود صدا کمی Bright و Harsh بود که با اومدن خود طراح ASR متوجه شدند تو یک نقطه ولتاژ کار بیش از حد لازم هست که با برطرف کردن اون ایراد مشکل حل شد و من نگران بودم نکنه یه چیزی این وسط مشکل داشته باشه و با خود ویتوس هم تماس گرفتم.
چیزی که جالب بود این بود که من چند سال پیش که سورس آکوفیض رو زده بودم به Krell همین مشکل رو داشتم اما تقریبا یادم رفته بود قبلا خودم هم چنین مشکلی داشتم. به هر حال این حافظه ما تکونی خورد و یادم افتاد مشکل از چی بود.
خروجی XLR آکوفیض من 5 ولت rms بود و ورودی بالانس Krell حداکثر 4 ولت رو قبول میکرد و بالای 4 ولت رو Clip میکرد که باعث میشد سیگنال بریده بشه و کلی هارمونیک اضافی تو فرکانسهای بالا ایجاد کنه و این دیستورشن باعث Harsh شدن، فوروارد شدن و Bright شدن صدا میشد. من مجبور شدم از ولوم کنترل دیجیتال آکوفیض استفاده کنم تا با پایین آوردن ولوم مشکل رو حل کنم اما خودتون میدونید ولوم کنترل دیجیتال صدا رو خراب میکنه و نباید ازش استفاده کرد.
همین مشکل هم بین dCS و Vitus بود، ایراد کار اینه که dCS بر خلاف استاندارد تو مد بالانس خروجی 6 ولت داشت و آمپلی فایر ویتوس بر مبنای استاندارد Hifi ورودی حداکثر 4 ولت رو قبول میکرد. dCS تقریبا 1.5 برابر رنج ورودی ویتوس بهش ولتاژ میداد که این باعث میشد سیگنال Clip بشه و صدا Bright بشه.
اون حالتی که مهندس ازش Transparency زیادی نام میبره و دوست دیگری میگه صدا زیادی دقیق هست مربوط به همین حالت فوروارد و Bright هست که با تغییر تنظیم dCS روی 2 ولت و استفاده از ورودی غیر بالانس از بین میره و صدا به حالت نرمال و آرام برمیگرده.
چیزی که جالبه اینه که همین مساله اگر بهش توجه نمیشد ممکن بود باعث بشه برخی فکر کنند ویتوس صداش کمی Bright هست و قضاوت های اشتباهی در موردش انجام بشه.
یک چیز جالب دیگه اینکه سورس های درست حسابی دیجیتال مثل Linn CD12 خروجی شون همگی طبق استاندارد 2 ولت برای غیر بالانس و 4 ولت برای بالانس هست و نمیدونم چرا برخی از کمپانی ها 2.2 یا 2.3 و بدتر از همه آکوفیض 2.5 ولت هستند؟!!
میشه دامنه رنج ولتاژ ورودی رو زیاد کرد مثلا به 10 ولت رسوند اما اگر در اینحالت بافر ورودی بخواد در حالت بهینه کار کنه طراح مجبوره از یک مدار واسط offset استفاده کنه که این مدار پیچیدگی سیستم رو زیاد میکنه و روی صدا تاثیر منفی میگذاره و برای همینه ویتوس این بافر اضافه رو در مدار قرار نداده تا مسیر سیگنال تا حد ممکن کوتاه و صدا Pure تر پخش بشه.
تا این لحظه من بلندگو و آمپلی فایر رو پیشنهاد دادم و الان کم کم دارم تحقیق روی سورس دیجیتال و آنالوگ رو شروع میکنم، فکر میکنم در آینده نزدیک سورس آنالوگ و دیجیتال مورد علاقه ام رو معرفی کنم و از آقای رحمانی بخوام اونها رو وارد ایران کنند.
لینک های زیر رو ببینید:
http://en.wikipedia.org/wiki/Clipping_(audio)
http://en.wikipedia.org/wiki/Clipping_(signal_processing)
http://en.wikipedia.org/wiki/Loudness_war
http://en.wikipedia.org/wiki/Dynamic_range_compression
خوش بگذره